Współczesne państwo demokratyczne to przede wszystkim wspólny wysiłek obywateli na rzecz zadań, których nie są w stanie wykonać osobiście, z pomocą rodziny lub we wspólnotach lokalnych. Wysiłek na rzecz przedsięwzięć, które pozwolą skutecznie stawić czoła nowym wyzwaniom wewnętrznym i zewnętrznym. Wysiłek za pośrednictwem instytucji, które umożliwią realizację różnorodnych interesów i projektów nie będących w kolizji z interesami innych obywateli. Wysiłek w ramach systemu prawnego, który zapewnia wszystkim obywatelom bezpieczeństwo i ochronę ich godności.
Wspólnota polityczna tworząca takie państwo musi uwzględniać interesy i cele wszystkich swoich członków i ich grup, musi chcieć je ujawnić, porównać, konfrontować i demokratycznie podejmować decyzje. Musi więc być pluralistyczna, wielotożsamościowa, musi mieścić w sobie różne kodeksy moralne, różne koncepcje dobra, różne opcje światopoglądowe i różne warianty pamięci historycznej.
Dobre rządzenie
Ramą dla naszej działalności jest Konstytucja. Pozostajemy wierni tradycji Ustawy 3. Maja. Obecnej Konstytucji strzeżemy jako gwarancji demokracji i stabilności jej reguł. Nie zgadzamy się na jej pochopne zmienianie, omijanie lub lekceważenie. Domagamy się jej skrupulatnego wypełniania we wszystkich dziedzinach i wobec wszystkich obywateli.
Zwracamy uwagę na kształtowanie właściwego obyczaju konstytucyjnego. W tym kontekście widzimy konieczność budowy autorytetu Prezydenta jako niezależnego od pozostałych organów władzy ponadpartyjnego arbitra i symbolu jedności państwa. Postulujemy także by konstytucyjny obyczaj przywrócił Sejmowi dziś iluzoryczną choć zapisaną w Konstytucji funkcję kontrolną wobec rządu jako władzy wykonawczej.
Dobre rządzenie wymaga zmiany w sposobie sprawowania władzy państwowej. Stronnictwo Demokratyczne za swoje strategiczne zadanie przyjmuje reorientację polskiej polityki, skoncentrowanie jej na rzeczywistych potrzebach Polaków. Dobre rządzenie polega na trafnym identyfikowaniu tych potrzeb we wszystkich obszarach ludzkiej aktywności, przewidywaniu ich i pragmatycznym ich spełnianiu.
Przyjazne urzędy
Polska administracja publiczna ma złą opinię. Zarzuca jej się niekompetencję, arogancję i interesowność. Kontakty z urzędami zbyt często są źródłem stresu i upokorzeń dla obywateli. Podstawowymi i jedynymi kryteriami przy zatrudnianiu w urzędach coraz powszechniej stają się koneksje partyjne, rodzinne lub znajomości. Jakość usług publicznych daleko odbiega od usług świadczonych przez sektor prywatny.
Konieczne jest uniemożliwienie światu polityki dostępu do zasobów administracji publicznej (w postaci stanowisk, budżetów, korzystnych decyzji administracyjnych) traktowanych jako „łupy wyborcze”. Stworzenie apolitycznej, profesjonalnej służby państwowej będzie dobrze służyć państwu, jego stabilności, obiektywności i jakości dostarczanych przez państwo usług. Z tą intencją gruntownie znowelizujemy ustawę o służbie cywilnej. Stronnictwo Demokratyczne za swoje strategiczne zadanie uznaje przekształcenie urzędów publicznych w urzędy pożyteczne i życzliwe dla obywateli.
Proponowane przez nas zmiany dotyczą:
- szybkiego wprowadzenia e-administracji i informatyzacji polskich urzędów – wszystkie sprawy na styku obywatel-urząd powinny być do załatwienia przez Internet;
- przyjęcia w postępowaniu administracyjnym zasady milczącej zgody – nie wydanie w ciągu 60 dni decyzji będzie interpretowane jako wydanie decyzji pozytywnej dla obywatela;
- przyjęcia w postępowaniu administracyjnym zasady oświadczeń zamiast zaświadczeń – np. zamiast uzyskiwania i przedstawiania przez obywatela zaświadczenia o nie zaleganiu z
- podatkami, obywatel składałby oświadczenie iż nie zalega z podatkami (i za prawdziwość takiego oświadczenia brałby pełną odpowiedzialność);
- przyjęcia zasady personalnego przypisania złożonej w urzędzie sprawy do konkretnego urzędnika, informowania o tym obywatela i egzekwowania odpowiedzialności urzędnika za terminowość decyzji – łącznie z wprowadzeniem kar pieniężnych dla urzędników winnych bezczynności;
- rygorystycznego stosowanie naboru do pracy w urzędach administracji rządowej i samorządowej wyłącznie poprzez otwarte konkursy i przy przestrzeganiu surowych zasad, które
- eliminowałyby dyskryminację jakiejkolwiek grupy ludzi,
- wykluczałyby protekcję ze względu na koneksje polityczno-partyjne, rodzinne lub z uruchomienia stałego, publicznie dostępnego i prowadzonego na wzór zamówień publicznych monitoringu polityki kadrowej w urzędach, dzięki czemu wiedza o konkursach w sprawie naboru do pracy w urzędach byłaby ogólnie dostępna a sama procedura naboru stałaby się transparentna i poddana publicznej kontroli;
- stopniowego objęcia ustawą o służbie cywilnej administracji samorządu terytorialnego;
- zniesienia poboru opłat za czynności urzędowe – nakładanie na obywateli obowiązków (np. posiadania jakiegoś dokumentu, zezwolenia, zaświadczenia, itp.) nie może się wiązać z nałożeniem opłaty za wypełnienie tego obowiązku;
- powierzenia niektórych usług świadczonych obecnie przez państwo podmiotom prywatnym (np. usług w zakresie BHP, stanu sanitarnego, obsługi administracyjnej sądów, prowadzenia ksiąg wieczystych i niektórych rejestrów).
Nowe prawo wyborcze
Polska cierpi na deficyt zaangażowania politycznego obywateli. Frekwencja wyborcza w Polsce należy do najniższych w Europie. Przez to demokracja staje się słabsza, a politycy wyobcowani od swoich wyborców.
Działania na rzecz większej reprezentatywności władzy ustawodawczej i zwiększenia frekwencji wyborczej stanowią jeden z priorytetów Stronnictwa Demokratycznego. W tym kontekście oceniając obowiązującą obecnie ordynację wyborczą uważamy za konieczne wprowadzenie do niej istotnych zmian.
W celu zwiększenia frekwencji wyborczej postulujemy:
- umożliwienie głosowania przez Internet;
- wydłużenie głosowania do dwóch dni;
Mając na względzie większy pluralizm składu Sejmu i umożliwienie wejścia do Sejmu środowiskom dotąd nie reprezentowanym tylko dlatego, że blokuje to rzeczywisty zaporowy i zdecydowanie ponad 5 procentowy próg wyborczy, a tym samym dążąc do przywrócenia Sejmowi jego zminimalizowanej dzisiaj funkcji kontrolnej wobec władzy wykonawczej, uważamy za konieczne:
- zastąpienie dzisiejszych 41 okręgów wyborczych 16 okręgami (w ramach których następowałby podział mandatów) w granicach dzisiejszych województw;
- dokonywanie podziału mandatów w okręgach metodą St. Laguë (zamiast dotychczasowej metody d’Hondta).
Partie polityczne
Działalność polskich partii politycznych jest przedmiotem powszechnego zawodu i krytyki. Są one dziś bardziej „przedsiębiorstwami wyborczymi” niż instytucjami dbającymi o jakość debaty publicznej oraz angażowanie obywateli w sprawy państwa. System ich finansowania konserwuje ten stan rzeczy. Polskie partie polityczne mają charakter wodzowski, a ich rzeczywista organizacja wewnętrzna oparta uwagi na znajomość; jest na zasadzie „centralizmu demokratycznego”, co skutkuje zanikiem wewnętrznej dyskusji i całkowitym podporządkowaniem struktur lokalnych władzom centralnym. Za główne przyczyny patologii polskiego systemu partyjnego uważamy kontrowersyjną decyzję o hojnym finansowaniu działalności partii ze środków publicznych oraz obecny kształt ustawy o partiach politycznych.
Chcemy to zmienić poprzez:
- zmniejszenie rozpiętości między maksymalną a minimalną subwencją oraz ograniczenie maksymalnej subwencji do 10 mln zł rocznie.
- nakaz wykorzystywania połowy subwencji na cele inne niż wyborcze (np. na prace badawcze, edukacyjne, programowe, itp.);
- zakaz finansowania z subwencji wydatków na billboardy i reklamy w mediach elektronicznych;
- przyznawanie subwencji tylko tym partiom, które wyłaniają swoich kandydatów do wyborów poprzez prawybory;
- naliczanie corocznej subwencji dla danej partii w relacji do liczby posłów deklarujących przynależność do jej klubu;
- zmianę ustawy o partiach politycznych polegającą na nakazie wprowadzenia do statutów partii politycznych przepisów gwarantujących w pełni demokratyczny charakter wyborów wewnątrzpartyjnych na wszystkich szczeblach jej struktury.