Właściwa polityka społeczna państwa powinna być powiązana z działaniami sprzyjającymi zwiększeniu aktywności zawodowej Polaków i podporządkowana zasadzie, iż – przy tych samych kosztach budżetowych – wydatki związane z tworzeniem miejsc pracy i zmianą kwalifikacji powinny mieć wyższą rangę niż świadczenia socjalne. W ramach tak prowadzonej polityki społecznej system zasiłków dla bezrobotnych, oprócz oczywistej funkcji socjalnej, powinien motywować do podejmowania aktywności społecznej.
Nowoczesny rynek pracy
Stronnictwo Demokratyczne opowiada się za wprowadzeniem modelu flexicurity (elastyczność i bezpieczeństwo) jako nowoczesnego modelu rynku pracy. Wprowadzenie takiego modelu jest możliwe poprzez podpisanie umowy między stroną rządową, pracodawcami i związkami zawodowymi, a właściwym miejscem jej negocjowania jest komisja trójstronna. Przyjęty model powinien polegać na:
- na preferowaniu pewności zatrudnienia nad pewnością miejsca pracy, co oznacza, iż przeciwdziałanie bezrobociu nie polega na utrzymywaniu za wszelka cenę konkretnego miejsca pracy lecz na ciągłości zatrudnienia na różnych stanowiskach pracy – u tego samego pracodawcy bądź w innym przedsiębiorstwie;
- zapewnieniu pracownikowi jak największej możliwości znalezienia pracy w przypadku jej utraty poprzez kształcenie ustawiczne, stałą modernizację systemów zabezpieczenia społecznego oraz elastyczne formy zatrudnienia;
- przyjęciu takiego systemu zabezpieczeń społecznych, który z jednej strony gwarantowałby bezpieczeństwo finansowe i wsparcie w okresie zmiany pracy, a z drugiej motywowałby do aktywnego poszukiwania nowego zatrudnienia i kształcenia się pod kątem zmiany kwalifikacji.
Integracja osób niepełnosprawnych
Stronnictwo Demokratyczne uważa, że jednym z priorytetowych celów polityki społecznej powinno by wyrównywanie szans życiowych osób niepełnosprawnych i dążenie do ich pełnej integracji społecznej, w tym realizacji prawa do podejmowania zatrudnienia. Powinna opierać się ona na czterech filarach:
- rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, wykorzystującej dotychczasowe osiągnięć polskiej szkoły rehabilitacji – co w głównej mierze jest obowiązkiem państwa;
- stwarzaniu czytelnych i niepodatnych na nadużycia zachęt finansowych dla pracodawców stwarzających miejsca pracy i zatrudniających osoby niepełnosprawne;
- niwelowaniu barier społecznych, architektonicznych i komunikacyjnych utrudniających integrację osób niepełnosprawnych;
- kształtowaniu klimatu współodpowiedzialności społeczności w najbliższym otoczeniu osoby niepełnosprawnej za jej los i właściwy klimat integracji społecznej.
Świadczenia socjalne
Dominującą formą pomocy społecznej dla osób i rodzin żyjących w ubóstwie i zagrożonych wykluczeniem społecznym są świadczenia pieniężne. Ich udział w produkcie krajowym brutto maleje, obniża się również ich wartość realna. Polityka wobec osób wymagających pomocy społecznej jest wypadkową poszukiwania oszczędności w budżecie i konieczności zaspokojenia najpilniejszych potrzeb socjalnych obywateli. Aby polityka socjalna i prorodzinna mogły w większym stopniu poprawić jakość życia potrzebujących należy:
- uzależnić ich wypłacanie od podejmowania przez osoby będące adresatami pomocy prób zmiany swej sytuacji życiowej;
- powiązać wszystkie formy świadczeń socjalnych z kryterium dochodowym z uwzględnieniem indywidualnej sytuacji potrzebujących – w tym kontekście należy zlikwidować powszechne becikowe i przekształcić obecną formułę w becikowe wypłacane w zróżni0cowanej wysokości jedynie rodzinom o bardzo niskich bądź niskich dochodach.
Mieszkania
Mieszkalnictwo jest jedną z najbardziej zaniedbanych dziedzin w Polsce. Warunki mieszkaniowe w Polsce dalece odbiegają od standardów zachodnioeuropejskich. O ile w zachodniej Europie za średnią pensję można kupić ok. 3 m2 mieszkania, to w Polsce sześciokrotnie mniej.
W krajach starej Unii – w porównaniu z Polską – liczba mieszkań na 1000 mieszkańców jest większa o ok. 25%.
Stronnictwo Demokratyczne uważa, że poprawa warunków mieszkaniowych jest jednym z najważniejszych wyzwań społecznych i cywilizacyjnych stojących przed Polską. Aby sprostać temu wyzwaniu niezbędne jest:
- przeprowadzenie zmian prawnych regulujących uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, gdyż obecnie gminy nie są zainteresowane ich uchwaleniem, ponieważ obawiają się bardzo poważnych i ponoszonych tylko przez nie kosztów związanych z budową infrastruktury – bez takich zmian utrudnione będzie pozyskiwanie nowych terenów pod zabudowę, a problem ten dotyczy przede wszystkim gmin leżących w najbliższym sąsiedztwie dużych miast;
- zagwarantowanie pełnego bezpieczeństwa dla lokatorów spełniających warunki umowy najmu przy jednoczesnym zagwarantowaniu praw właścicieli w sytuacji, gdy lokator z umowy się nie wywiązuje – co umożliwi uruchomienie w Polsce normalnego rynku wynajmu mieszkań;
- przeprowadzenie zmian w prawie budowlanym w kierunku odejścia – z wyjątkiem zgodności z planem miejscowym – od wielu restrykcyjnych wymogów odnoszących się do budowy domu jednorodzinnego i zastąpienia dotychczasowego pozwolenia na budowę zgłoszeniem budowy.
Tym zmianom towarzyszyć powinno
- uruchomienie programu pomocowego państwa w zakresie kredytowania budowy lub kupna domu/mieszkania przez ludzi młodych.