Odrodzenie państwa polskiego po 123 latach zaborów oraz ustanowienie ustroju republikańskiego i demokratycznego stały się naturalnym katalizatorem dla formowania i instytucjonalizacji nowych myśli i nurtów politycznych. Dlatego okres „międzywojnia” pełen dynamicznych zmian na polskiej scenie politycznej to czas narodzin wielu partii politycznych i ruchów społecznych.
W 1937 roku, już po śmierci Józefa Piłsudskiego, powstał prorządowy Obóz Zjednoczenia Narodowego (OZN). Swoim antysemityzmem, wyeksponowaniem roli państwa i armii oraz samym sposobem działania – mógł ówczesnym nasuwać skojarzenia z ruchami faszystowskimi. To z kolei wzbudzało niepokój przedstawicieli kręgów demokratycznych i walnie przyczyniło się do formowania opozycji parlamentarnej.
Postępujące tendencje autorytarne zarówno w samej polityce, jak i wielu dziedzinach życia, dławienie swobód demokratycznych, zła sytuacja gospodarcza kraju, ograniczanie praw związków zawodowych, cenzura – to rzeczywistość drugiej połowy lat 30.
W tej atmosferze, w proteście przeciwko rządom sanacji 16 października 1937 roku, powołano w Warszawie pierwszy w Polsce Klub Demokratyczny z prof. Mieczysław Michałowicz na czele.
Kluby były organizacjami o różnorodnej strukturze ideowej, gdzie swoje miejsce znaleźli zarówno przedstawiciele środowisk demokratycznych, liberalnych, jak i lewicowych. Mimo różnic poglądów istotniejszym dla członków Klubów był element wspólny: przekonanie o konieczności stworzenia organizmu państwowego opartego o zasady demokracji i potrzeba przeciwstawienia się tendencjom autorytarnym w polskim życiu publicznym.
Taki był początek historii Stronnictwa Demokratycznego – jednej z najdłużej działających partii politycznych w Polsce. Przez 80 lat od powołania pierwszego Klubu Demokratycznego, było Stronnictwem miejscem rodzenia się programów, haseł i postulatów wyprzedzających swoją epokę.
W okresie tzw. Polski Ludowej i autorytarnych rządów Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej pozostawało Stronnictwo jedną z zaledwie kilku niemarksistowskich partii politycznych działających w oficjalnym obiegu. Pozostając w cieniu PZPR było jednak SD często enklawą myśli demokratycznej i rozwiązań, które – tak jak sądownictwo administracyjne, Rzecznik Praw Obywatelskiej czy Trybunał Konstytucyjny – znalazły swoją realizację jeszcze w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, a po odzyskaniu niepodległości i restytucji demokracji stały się fundamentami III Rzeczypospolitej.
U narodzin wolnej Polski Stronnictwo Demokratyczne stało się filarem pierwszego niekomunistycznego rządu Tadeusza Mazowieckiego.
Po 80 latach od narodzin Klubów Demokratycznych wartości, które legły u ich podstaw nic nie tracą na aktualności. Znów – jak u schyłku II Rzeczypospolitej – trzeba zabiegać o przestrzeganie fundamentalnych zasad demokracji parlamentarnej. Podobnie jak przed 80 laty środowisko Stronnictwa Demokratycznego staje po stronie demokracji i państwa prawa.